Sytuacja pandemiczna zmieniła naszą rzeczywistość. Coraz więcej działań przenosi się – w dużej mierze lub w całości – do tzw. sieci. Za pośrednictwem Internetu można załatwić dziś prawie wszystko; zrobić zakupy, umówić się ze znajomymi na spacer po parku, zgłosić inicjatywę obywatelską, czy wesprzeć fundację, której cele popieramy.
Korzystanie z sieci pozwala nam działać szybko i efektywnie; wiąże się jednak z pewnymi zagrożeniami. Ich ignorowanie może narazić nas na szkody – zwłaszcza finansowe. Dlatego czy działamy w celach społecznych, czy czysto towarzyskich, pamiętajmy o kilku podstawowych zasadach „cyberhigieny”.
Nie klikaj w nieznane linki, nie otwieraj podejrzanych załączników
Zwracaj uwagę, od kogo otrzymaliście maila. Przestępcy internetowi bardzo sprawnie podszywają się pod banki, instytucje publiczne czy nawet – znajomych i przyjaciół. Kliknięcie w link lub otwarcie załącznika przesłanego przez takiego oszusta może spowodować zainfekowanie komputera i utratę dostępu do danych (np. dokumentów i zdjęć przechowywanych na laptopie). Dlatego zawsze bardzo uważnie przyjrzyj się adresowi, z którego otrzymaliście wiadomość.
Stosuj blokadę klawiatury telefonu
Nasze telefony to coraz częściej komputery w miniaturze. Przechowujemy na nich zdjęcia, komunikujemy się przy ich pomocy z rodziną i znajomymi, telefon może też służyć do płatności, a nawet być nośnikiem określonych dokumentów (aplikacja mObywatel).
Powinien być więc zabezpieczony przed dostępem osób nieuprawionych. Takim podstawowym zabezpieczeniem jest ustawienie blokady klawiatury, alternatywnie można także umożliwić odblokowanie klawiatury odciskiem palca.
Pamiętajcie, by ustawiając blokadę, aktywować funkcje automatycznego blokowania blokady po określonym czasie braku aktywności w telefonie.
Oczywiście powyższa wskazówka odnosi się do wszystkich urządzeń mobilnych – także laptopów czy tabletów!
Rozważnie ustawiaj hasła i kody PIN
Przestępcy internetowi dysponują bardzo zaawansowanymi technikami przełamywania zabezpieczeń. Dlatego, gdy ustawiasz hasła lub inne zabezpieczenia chroniące dostęp do telefonu, komputera czy poczty elektronicznej zadbaj o to, by nie były one banalne.
Unikaj wykorzystywania charakterystycznych dla Ciebie informacji – daty urodzenia (Twojej lub osób bliskich), numerów telefonu, czy adresu. W żadnym wypadku nie wykorzystuj numeru PESEL! Nie wykorzystujcie haseł, które zastosowaliście już w innym serwisie.
Bądź ostrożny, gdy podajesz swoje dane w serwisach Internetowych
Zrealizowanie przelewu, zakupy w sklepie internetowym, podpisanie petycji czy zbiórka pieniędzy na cel społeczny – wszystkie takie aktywności wymagają podania szeregu szczególnie istotnych danych osobowych.
Gdy podajesz informacje w serwisie internetowym, zachowaj szczególną czujność – przestępcy internetowi są mistrzami w podszywaniu się pod legalnie działające instytucje (np. banki, instytucje pożyczkowe, czy urzędy administracji publicznej). Zawsze sprawdź, czy w pasku przeglądarki dostrzegasz symbol kłódki – potwierdza on korzystanie z bezpiecznego protokołu przesyłania danych.
Zachowaj czujność w miejscach publicznych
Czy to w podróży, czy w kawiarni – praca na laptopie może się odbywać wszędzie. Jeśli pracujesz nad dokumentami, którym chcesz zapewnić poufność (lub przeglądasz prywatne zdjęcia!), zapewnij, by nikt nie miał możliwości podglądania ekranu urządzenia. Staraj się nie realizować ważnych operacji (np. przelewów czy logowania na pocztę) w zatłoczonych miejscach, gdzie zwiększa się ryzyko podejrzenia Twoich haseł lub danych uwierzytelniających – np. w autobusie.
Pamiętaj też, by nigdy nie zostawiać swoich urządzeń elektronicznych (laptopa, telefonu) bez opieki.
Zadbaj o aktualizacje
Systemy operacyjne na telefonie czy komputerze wymagają okresowych aktualizacji, zgodnie z zaleceniami producenta. Brak aktualizacji zwiększa ryzyko ataku hackerskiego i przejęcia Waszych danych lub odcięcia do nich dostępu. Dlatego gdy otrzymasz notyfikację o konieczności ponownego uruchomienia sprzętu – nie zwlekaj z aktualizacją!
Nie daj się zastraszyć
Przestępcy stosują zaawansowane techniki socjotechniczne, w celu wyłudzenia kluczowych informacji – możesz otrzymać telefon lub e-maila od osoby podającej się za znajomego, członka rodziny lub nawet przedstawiciela policji lub administracji rządowej. Hackerzy mogą też grozić usunięciem danych lub nieodwracalnym zablokowaniem do nich dostępu.
Nie dawajcie się ponieść emocjom i nie wpadajcie w panikę – zanim podejmiecie działania, skontaktujcie się ze znajomymi, dziećmi, wnukami, specjalistami, a w razie potrzeby – zawiadom policję.
Czas pandemii zwiększył naszą aktywność w Internecie – o tym wiedzą nie tylko nasi znajomi, ale również ludzie o złych zamiarach. Pamiętajmy, że Internet, tak jak każde inne środowisko, ma swój kodeks dobrych praktyk – stosowanie się do nich zmniejsza ryzyko nieporządnych przez nas skutków. Jak masz wątpliwości – zadzwoń do wnuka lub dziecka – nie odmówi Ci pomocy, a zarazem wytłumaczy i przybliży „nowy świat”, którego częścią przecież też chcemy być!
Źródło:
Artykuł powstał na podstawie informacji opublikowanych w ramach projektu #klimaSENIORE – aktywizacja seniorów na rzecz klimatu” dofinansowanego z mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
https://www.pine.org.pl/klimaseniore-aktywizacja-seniorow-na-rzecz-klimatu/
